Cynulliad Cenedlaethol Cymru
Y Pwyllgor Busnes
Mehefin 2016
Diwygio Rheolau Sefydlog: Rheol Sefydlog 17 –
Gweithredu Pwyllgorau
Diben
1.
Yn unol â Rheol Sefydlog 11.7(iv), mae'r
Pwyllgor Busnes yn gyfrifol am wneud argymhellion ar arferion a
gweithdrefnau cyffredinol y Cynulliad, gan gynnwys unrhyw gynigion
i ail-wneud neu ddiwygio'r Rheolau Sefydlog.
2.
Mae'r adroddiad yn argymell diwygiadau i Reol
Sefydlog 17 ynghyd â newid canlyniadol i Reol Sefydlog 12.
Mae'r newidiadau a gytunwyd gan y Pwyllgor Busnes i'w gweld yn
Atodiad A, ac mae'r cynigion ar gyfer Rheolau Sefydlog newydd i'w
gweld yn Atodiad B.
Cefndir
3.
Trafododd y Pwyllgor Busnes newidiadau arfaethedig i'r
weithdrefn ar gyfer ethol cadeiryddion pwyllgorau, yn unol ag
argymhellion Fforwm Cadeiryddion y Pedwerydd Cynulliad ar rôl
ac annibyniaeth cadeiryddion pwyllgorau, gan gytuno ar y newidiadau
hynny. Dywedodd Fforwm y Cadeiryddion:
Byddai proses newydd ar gyfer ethol Cadeiryddion pwyllgorau yn
cryfhau annibyniaeth ac effeithiolrwydd pwyllgorau. Byddai sicrhau
na all Cadeiryddion pwyllgorau gael eu diswyddo gan bleidiau
gwleidyddol hefyd yn anfon neges glir mai craffu yw blaenoriaeth y
Cynulliad newydd.
4.
Yn ei adroddiad etifeddiaeth, nododd Pwyllgor Busnes y
Pedwerydd Cynulliad yr argymhelliad a ganlyn:
Dylai'r Pwyllgor Busnes newydd ystyried a ddylid
mabwysiadu gweithdrefn wahanol ar gyfer ethol cadeiryddion
pwyllgorau ar ddechrau'r Pumed Cynulliad.
5.
Tŷ'r Cyffredin a ddarparodd y model amgen mwyaf
amlwg ar gyfer dethol, penodi a diswyddo cadeiryddion pwyllgorau.
Ers 2010, mae'r Tŷ cyfan wedi cytuno ar ddosbarthiad y
cadeiryddion o blith pob plaid wleidyddol drwy gynnig a gyflwynir
ar y cyd gan gynrychiolwyr o bob plaid, yna caiff cadeiryddion ac
aelodau pwyllgorau adrannol a phwyllgorau dethol tebyg eu hethol
gan y Tŷ cyfan drwy bleidlais gyfrinachol.
6.
Disgrifir gweithdrefn arfaethedig, sy'n seiliedig ar
fodel Tŷ'r Cyffredin ond sydd wedi'i addasu at ddibenion y
Cynulliad ac sy'n ystyried trafodaethau'r Pwyllgor Busnes, yn
Atodiad A ac mae esboniad ohono isod.
Dyrannu cadeiryddion yn ôl grŵp
gwleidyddol
7.
O dan y weithdrefn newydd hon, byddai'r Pwyllgor
Busnes yn cyflwyno cynnig na ellir ei ddiwygio yn cynnig y
grŵp gwleidyddol y byddai'n rhaid i gadeirydd pob pwyllgor fod
yn perthyn iddo. Wrth gyflwyno'r cynnig, mae'n rhaid i'r Pwyllgor
Busnes ystyried cydbwysedd gwleidyddol y cadeiryddion o ran y
grwpiau gwahanol. Bydd angen cytuno ar y cynnig ar gyfer pob
pwyllgor cyn y gellid ethol cadeiryddion. Mae'r Rheol Sefydlog
17.2B newydd arfaethedig yn darparu ar gyfer hyn – gan
adlewyrchu a chymryd lle'r Rheol Sefydlog 17.4 gyfredol, sy'n
sicrhau bod dyraniad cadeiryddion pwyllgorau yn adlewyrchu
cydbwysedd gwleidyddol y Cynulliad.
8.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2D newydd arfaethedig yn ei
gwneud yn ofynnol bod mwyafrif o ddwy ran o dair yn cefnogi'r
cynnig i ddyrannu cadeiryddion i grwpiau. Mae hyn yn
adlewyrchu'r gofyniad bod dwy ran o dair o’r Aelodau
sy’n pleidleisio yn cefnogi cynnig i gytuno aelodaeth
pwyllgor (y Rheol Sefydlog 17.6(ii) gyfredol). Mae hyn yn sicrhau
na all mwyafrif bach orfodi ei ewyllys ar y Cynulliad.
Ethol cadeiryddion pwyllgorau gan y
Cynulliad
9.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2E newydd arfaethedig yn
darparu ar gyfer ethol cadeiryddion pwyllgorau yn uniongyrchol gan
y Cynulliad. O dan Reol Sefydlog 17.2F newydd, byddai'r Llywydd yn
gwahodd enwebiadau ar gyfer cadeirydd pob pwyllgor. Rhaid i'r
Aelodau a enwebir fod o'r grwpiau gwleidyddol a nodir yn y cynnig y
cytunwyd arno gan y Cynulliad ynghylch dyrannu cadeiryddion i
grwpiau.
Enwebu ymgeiswyr
10.
O dan Reol Sefydlog 17.2F newydd arfaethedig caiff
ymgeiswyr eu henwebu gan aelod o'u grwpiau eu hunain. O gofio pa
mor fach yw'r Cynulliad, ni chynigir cynnwys gofyniad i ymgeisydd
gael ei eilio gan Aelod arall, heblaw yn achos grwpiau o fwy nag 20
Aelod.
11.
Mae'r drefn hon ychydig yn wahanol i'r system a
ddefnyddir yn Nhŷ'r Cyffredin, sydd â llawer mwy o
aelodau a lle y mae angen i Aelod gael ei enwebu gan 15 o Aelodau
o'r un blaid, neu 10 y cant o Aelodau'r blaid, pa un bynnag yw'r
lleiaf, a lle y gall cefnogwyr o bleidiau eraill lofnodi datganiad
o gefnogaeth er nad yw'n cyfrif tuag at y trothwy enwebu.
Mae'r broses enwebu arfaethedig yn adlewyrchu trafodaeth y Pwyllgor
Busnes ynghylch yr hyn sy'n ymarferol ac yn ddymunol mewn sefydliad
llai o faint.
12.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2H newydd arfaethedig yn atal
yr un Aelod rhag cael ei enwebu'n gadeirydd mwy nag un pwyllgor yn
yr un cyfarfod. Byddai darpariaeth gysylltiedig yn y Rheol Sefydlog
17.2P arfaethedig yn atal Aelod rhag bod yn gadeirydd mwy nag un
pwyllgor, er na fyddai'n rhaid iddo ymddiswyddo o'r rôl
gadeirio sydd ganddo eisoes cyn ymgeisio am un newydd.
O dan y Rheol Sefydlog 17.2I newydd arfaethedig, os
mai un enwebiad yn unig a geir, rhaid i’r Llywydd gynnig bod
yr Aelod hwnnw’n cael ei ethol, ond os gwrthwynebir hynny,
rhaid cynnal pleidlais gyfrinachol. Mae'r drefn hon yn adlewyrchu'r
drefn ar gyfer enwebu Llywydd ac yn gyfle i'r Aelodau wrthwynebu un
enwebiad. Mae hyn yn rhoi cefnogaeth gan y Cynulliad ar gyfer un
enwebiad.
13.
Y system bleidleisio
14.
Mae'r Rheolau Sefydlog 17.2I i 17.2K newydd
arfaethedig yn nodi'r weithdrefn ar gyfer cynnal pleidlais
gyfrinachol i ethol cadeirydd pwyllgor os bydd dau neu fwy o
Aelodau wedi'u henwebu. O dan Reol Sefydlog 17.2J arfaethedig, mewn
pleidlais rhwng dau Aelod, etholir yr Aelod sydd â'r nifer
fwyaf o bleidleisiau.
15.
Yn unol â'r Rheol Sefydlog 17.2K newydd
arfaethedig, os enwebir mwy na dau ymgeisydd, cynhelir pleidlais
drwy nodi'r ymgeiswyr yn nhrefn y dewis cyntaf, yr ail ddewis, y
trydydd dewis ac ati. Ni fyddai'n rhaid i'r Aelodau roi pob
ymgeisydd yn nhrefn blaenoriaeth os nad ydynt yn dymuno gwneud
hynny. Os na chaiff yr un ymgeisydd fwy na hanner y pleidleisiau
dewis cyntaf a fwriwyd, caiff yr ymgeisydd sydd â'r nifer
lleiaf o bleidleisiau dewis cyntaf ei hepgor, gan ailddosbarthu ei
bleidleisiau ail ddewis. Bydd y broses hon yn parhau tan fod
un ymgeisydd yn sicrhau mwy na hanner y pleidleisiau a
fwriwyd.
16.
Mae'r drefn hon yn gyson â'r system a
ddefnyddir yn Nhŷ'r Cyffredin ac mae'n osgoi'r angen i gynnal
sawl pleidlais gyfrinachol, a fyddai'n achosi mwy o heriau
ymarferol o ran y posibilrwydd o gynnal sawl pleidlais olynol am
sawl cadeirydd gwahanol yn yr un cyfnod.
Diswyddo cadeirydd
17.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2M newydd arfaethedig yn
darparu ar gyfer diswyddo cadeirydd. Mae'n adlewyrchu'r
ddarpariaeth yn Nhŷ'r Cyffredin drwy ei gwneud yn ofynnol bod
mwyafrif o aelodau pwyllgor, a rheini'n cynrychioli mwy nag un
grŵp, yn cefnogi unrhyw gynnig o ddiffyg hyder. Byddai
Rheol Sefydlog 17.2N yn atal cadeirydd rhag cymryd rhan mewn
pleidlais ar y cwestiwn a ddylai gael ei ddiswyddo, ac mae'n
datgymhwyso Rheol Sefydlog 17.37 mewn perthynas â hawl
cadeirydd i bleidleisio a'i ddefnydd o'r bleidlais fwrw. Pe bai
pleidlais gyfartal o dan 17.2M, byddai'r cynnig yn methu gan nad
oedd mwyafrif o'i blaid.
18.
Cytunodd y Rheolwyr Busnes y dylai'r Cynulliad cyfan
hefyd gymeradwyo pleidlais o'r fath, gam mai'r Cynulliad a fyddai
wedi ethol y cadeirydd yn y lle cyntaf. Yn wahanol i
weithdrefn Tŷ'r Cyffredin, lle na ellir gwneud cynigion o
ddiffyg hyder o fewn chwe mis i ethol cadeirydd, nac o fewn 12 mis
ar ôl i gynnig o ddiffyg hyder fethu, nid yw gweithdrefn
arfaethedig y Cynulliad yn cyfyngu ar pryd y gellid gwneud cynnig o
ddiffyg hyder. Cytunodd y Rheolwyr Busnes fod yr angen
i'r Cynulliad gymeradwyo penderfyniad y Pwyllgor yn diogelu'r
cadeirydd pwyllgor yn addas a chymesur mewn perthynas â
chynnig i'w ddiswyddo.
19.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2O newydd arfaethedig hefyd
yn nodi'n glir fod yn rhaid i bwyllgor ystyried unrhyw gynnig i
ddiswyddo cadeirydd cyn gynted â phosibl, gan ddiogelu'r
pwyllgor rhag i'r cadeirydd flocio cynnig o'r
fath.
Yr effaith ar gydbwysedd rhwng y pleidiau yn sgil
swydd wag
20.
Mae'r Rheolau Sefydlog 17.2P a 17.2O newydd
arfaethedig yn nodi'r amgylchiadau lle y gallai fod swydd wag ar
bwyllgor (gan gynnwys adlewyrchu amgylchiadau'r Rheol Sefydlog
17.11 gyfredol ar gyfer aelodau pwyllgorau). Mae'r Rheolau Sefydlog
17.2R i 17.2S newydd arfaethedig yn nodi'r weithdrefn ar gyfer
ymdrin â swydd wag o'r fath, gan gynnwys darpariaeth i'r
Pwyllgor Busnes ystyried yr effaith bosibl o ran cydbwysedd
gwleidyddol yr holl bwyllgorau yn gyffredinol. Mae'n
caniatáu i'r Pwyllgor Busnes gynnig newid dyraniad
cadeiryddion y pwyllgorau pe bai swydd wag yn arwain at newid o ran
cydbwysedd gwleidyddol y Cynulliad. Mae'r amgylchiadau lle y gallai
hynny ddigwydd yn cynnwys pe bai Aelod yn ymuno â grŵp
gwleidyddol, yn gadael grŵp gwleidyddol, neu'n peidio â
bod yn Aelod, gan arwain at isetholiad.
Datgymhwyso'r weithdrefn
21.
Mae'r Rheol Sefydlog 17.2T newydd arfaethedig yn
caniatáu i'r Cynulliad ddatgymhwyso'r weithdrefn ar gyfer
ethol cadeiryddion pwyllgorau ac ethol cadeirydd â
chefnogaeth dwy ran o dair o'r Aelodau. Gallai fod yn briodol
datgymhwyso'r weithdrefn, er enghraifft, pe bai consensws y dylai'r
Llywydd neu'r Dirprwy Lywydd gadeirio pwyllgor penodol.
Newidiadau Canlyniadol
22.
Cynigir diwygiad canlyniadol i Reol Sefydlog 12.16
hefyd er mwyn ychwanegu cynigion o dan 17.2A, sy'n pennu o ba blaid
y dylid ethol cadeirydd pwyllgor, at yr eitemau y caniateir ymdrin
â hwy mewn cyfarfod llawn heb hysbysiad. Bydd hyn yn atal
unrhyw oedi diangen wrth gynnig ethol cadeirydd ar ôl sefydlu
pwyllgor.
23.
Gwnaed newidiadau canlyniadol i'r rhifau perthnasol
yn Rheol Sefydlog 17.21.
Camau gweithredu
24.
Derbyniodd y Pwyllgor Busnes y newidiadau i'r Rheolau
Sefydlog yn ffurfiol ar 21 Mehefin 2016, a gwahoddir y Cynulliad i
gymeradwyo'r cynigion a nodir yn Atodiad B.
Atodiad B
RHEOL SEFYDLOG 17 – Gweithredu
Pwyllgorau
Cyffredinol
17.1 Mae Rheol Sefydlog 17 yn gymwys i bob un o
bwyllgorau’r Cynulliad ac eithrio pan fydd wedi’i
datgymhwyso gan Reol Sefydlog arall.
17.2 Caiff unrhyw Aelod gyflwyno cynnig i roi
cyfarwyddiadau penodol neu gyffredinol i unrhyw
bwyllgor.
Cadeiryddion Pwyllgorau
17.2A Rhaid i’r Cynulliad ystyried cynnig a gyflwynir
gan y Pwyllgor Busnes i gytuno ar y grŵp gwleidyddol y
mae’r cadeirydd sydd i’w ethol yn perthyn iddo ar gyfer
pob pwyllgor a sefydlir drwy benderfyniad gan y
Cynulliad.
17.2B Wrth gyflwyno cynnig o dan Reol Sefydlog 17.2A,
rhaid i’r Pwyllgor Busnes roi sylw i’r angen i sicrhau
bod cydbwysedd y cadeiryddion ar draws y pwyllgorau yn
adlewyrchu’r grwpiau gwleidyddol y mae’r Aelodau yn
perthyn iddynt.
17.2C Ni chaniateir cyflwyno gwelliant i gynnig o dan
Reol Sefydlog 17.2A.
17.2D Ni chaniateir pasio cynnig o dan Reol Sefydlog
17.2A (os caiff y cynnig ei basio drwy bleidlais) oni bai fod o
leiaf ddwy ran o dair o’r Aelodau sy’n pleidleisio yn
ei gefnogi.
Ethol Cadeiryddion Pwyllgorau
17.2E Rhaid i’r Cynulliad ethol Aelod yn
gadeirydd ar gyfer pob pwyllgor a sefydlir drwy benderfyniad gan y
Cynulliad.
17.2F Yn un o gyfarfodydd llawn y Cynulliad, rhaid
i'r Llywydd wahodd enwebiadau. Dim ond Aelod o'r grŵp
gwleidyddol a nodir yn y cynnig perthnasol o dan Reol Sefydlog
17.2A y caniateir iddo gael ei enwebu, a dim ond Aelod o'r un
grŵp y caniateir iddo wneud yr enwebiad.
17.2G Rhaid i enwebiad gan grŵp gwleidyddol sydd â mwy
nag 20 aelod gael ei eilio gan aelod o’r grŵp
hwnnw.
17.2H Os cyflwynir enwebiadau ar gyfer cadeiryddion
mwy nag un pwyllgor yn yr un cyfarfod o'r Cynulliad, ni chaniateir
i Aelod gael ei enwebu i fod yn gadeirydd mwy nag un o'r pwyllgorau
hynny.
17.2I Os enwebir un Aelod yn unig, rhaid
i’r Llywydd gynnig bod yr Aelod a enwebwyd yn cael ei ethol
yn gadeirydd y pwyllgor. Os gwrthwynebir hynny neu os ceir dau neu
ragor o enwebiadau, rhaid i’r Llywydd drefnu bod yr etholiad
yn cael ei gynnal drwy bleidlais gyfrinachol.
17.2J Os bydd dau Aelod wedi'u henwebu, rhaid
i’r Llywydd ddatgan mai’r Aelod sydd wedi
sicrhau’r nifer mwyaf o’r pleidleisiau a fwriwyd yn y
bleidlais gyfrinachol sydd wedi’i ethol. Os bydd nifer y
pleidleisiau ar gyfer y ddau ymgeisydd yn gyfartal, rhaid cynnal
pleidlais gyfrinachol arall.
17.2K Os bydd mwy na dau Aelod wedi'u henwebu, rhaid
i'r Aelodau bleidleisio drwy nodi faint bynnag o ymgeiswyr a
fynnant yn nhrefn blaenoriaeth. Os na chaiff yr un Aelod fwy na
hanner y pleidleisiau dewis cyntaf a fwriwyd, rhaid hepgor yr
ymgeisydd sydd â'r nifer lleiaf o bleidleisiau dewis cyntaf
ac ailddosbarthu ei bleidleisiau rhwng yr ymgeiswyr sy'n weddill yn
nhrefn blaenoriaeth. Rhaid ailadrodd y broses hon o hepgor
ymgeiswyr ac ailddosbarthu eu pleidleisiau tan y bydd un ymgeisydd
yn sicrhau mwy na hanner y pleidleisiau a fwriwyd. Os bydd nifer y
pleidleisiau ar gyfer y ddau ymgeisydd sy'n weddill yn gyfartal,
rhaid cynnal pleidlais gyfrinachol arall.
Cadeiryddion Pwyllgorau: Ymddiswyddo, Diswyddo a
Swyddi Gwag
17.2L Caiff cadeirydd pwyllgor ymddiswyddo drwy roi
hysbysiad ysgrifenedig i'r Pwyllgor Busnes.
17.2M Caiff unrhyw bwyllgor benderfynu y dylid diswyddo ei
gadeirydd, ond ni ddaw'r cyfryw benderfyniad i rym oni bai ei
fod:
(i)
yn cael ei gefnogi gan fwyafrif yr Aelodau sy'n
pleidleisio yn y pwyllgor, yn cynnwys aelodau nad ydynt oll yn
perthyn i'r un grŵp gwleidyddol;
(ii)
yn cael ei gymeradwyo'n ddilynol gan y Cynulliad drwy
gynnig a gyflwynir gan aelod o'r pwyllgor.
17.2N Ni chaiff cadeirydd pwyllgor gymryd rhan mewn
pleidlais ar gynnig o dan Reol Sefydlog 17.2M, ac nid yw Rheol
Sefydlog 17.37 yn gymwys i'r cyfryw gynigion.
17.2O Rhaid i'r pwyllgor ystyried unrhyw gynnig a gyflwynir
o dan Reol Sefydlog 17.2M(i) cyn gynted â phosibl, a rhoi
blaenoriaeth i gynnig o'r fath dros unrhyw fusnes
arall.
17.2P Daw swydd y cadeirydd yn wag pan fo'r Aelod dan
sylw:
(i)
yn ymddiswyddo yn unol â Rheol Sefydlog
17.2L;
(ii)
yn cael ei ddiswyddo yn unol â Rheol Sefydlog
17.2M;
(iii)
yn cael ei ethol yn gadeirydd pwyllgor
arall;
(iv)
yn peidio â bod yn Aelod; neu
(v)
yn ymuno â grŵp gwleidyddol neu'n gadael
grŵp gwleidyddol.
17.2Q Daw swydd y cadeirydd yn wag os bydd y Cynulliad yn
cytuno ar gynnig o dan Reol Sefydlog 17.2A i newid y grŵp
gwleidyddol y caniateir ethol cadeirydd y pwyllgor ohono, yn unol
â Rheol Sefydlog 17.2R.
17.2R Pan fydd swydd cadeirydd yn dod yn
wag:
(i)
rhaid i'r Pwyllgor Busnes ystyried effaith y swydd
wag honno ar gydbwysedd cadeiryddion y pwyllgorau o ran y grwpiau
gwleidyddol;
(ii)
caiff y Pwyllgor Busnes, gan roi sylw i’r
ystyriaeth honno, gyflwyno cynnig o dan Reol Sefydlog 17.2A i newid
y grŵp gwleidyddol y caniateir ethol cadeirydd y pwyllgor lle
y cododd y swydd wag ohono;
(iii)
caiff y Pwyllgor Busnes, gan roi sylw i’r
ystyriaeth honno, hefyd gyflwyno un neu fwy o gynigion o dan Reol
Sefydlog 17.2A i newid y grŵp gwleidyddol y caniateir ethol
cadeirydd unrhyw bwyllgor arall ohono.
17.2S Rhaid llenwi swydd wag cadeirydd pwyllgor drwy
gynnal etholiad o dan Reolau Sefydlog 17.2E hyd at
17.2K.
17.2T Caniateir i Reolau Sefydlog 17.2A hyd at 17.2S
gael eu datgymhwyso drwy benderfyniad gan y Cynulliad (ar yr amod,
os caiff y cynnig ar gyfer y penderfyniad ei basio drwy bleidlais,
nad yw’n dod i rym oni bai bod o leiaf ddwy ran o dair
o’r rhai sy’n pleidleisio yn ei gefnogi) mewn perthynas
â phwyllgor a nodir drwy gynnig a gyflwynir gan y Pwyllgor
Busnes. Os caiff y Rheolau Sefydlog eu datgymhwyso, mae Rheolau
Sefydlog 17.3 hyd at 17.16 yn gymwys i bob aelod o'r pwyllgor a
nodir a rhaid i'r cynnig perthnasol o dan Reol Sefydlog 17.3 hefyd
gynnig y cadeirydd.
Aelodaeth Pwyllgorau
17.3 Rhaid i’r Cynulliad ystyried cynnig a gyflwynir
gan y Pwyllgor Busnes i gytuno ar weddill aelodaeth pob pwyllgor a
sefydlir drwy benderfyniad gan y Cynulliad, ac eilyddion ar gyfer y
pwyllgor cyfrifol o dan Reol Sefydlog 22.
17.4 [Rheol Sefydlog wedi’i dileu drwy
benderfyniad y Cynulliad ar XX]
17.5 Ni chaniateir cyflwyno gwelliant i gynnig o dan Reol
Sefydlog 17.3.
17.6 Ni chaniateir i gynnig i gytuno ar weddill aelodaeth
pwyllgor o dan Reol Sefydlog 17.3 gael ei basio oni bai:
(i) bod cyfanswm
yr aelodaeth (cyn belled ag y bo’n rhesymol ymarferol) yn
adlewyrchu cydbwysedd y grwpiau gwleidyddol y mae’r Aelodau
yn perthyn iddynt; a
(ii) (os caiff y cynnig ei basio drwy bleidlais), fod o
leiaf ddwy ran o dair o’r Aelodau sy’n pleidleisio yn
ei gefnogi.
17.7 Os nad yw cynnig i gytuno ar weddill aelodaeth
pwyllgor o dan Reol Sefydlog 17.3 yn cael ei basio, rhaid i’r
Cynulliad ystyried cynnig a gyflwynir gan y Pwyllgor Busnes i bennu
maint y pwyllgor, a rhaid i’r lleoedd ar y pwyllgor hwnnw
gael eu dyrannu yn unol â gweithredu adrannau 29(3) i (7)
o’r Ddeddf fel y’u haddaswyd yn unol â Rheol
Sefydlog 17.8.
17.8 Mewn perthynas ag unrhyw le ar bwyllgor sydd
i’w ddyrannu yn unol ag adrannau 29(3) i (7) o’r
Ddeddf:
(i) os yw nifer
yr Aelodau sy’n perthyn i ddau neu fwy o grwpiau gwleidyddol
yr un fath a’i fod yn fwy na’r nifer sy’n perthyn
i unrhyw grŵp gwleidyddol arall; neu
(ii) os yw’r nifer a geir drwy ddefnyddio adran
29(6) o’r Ddeddf yr un fath ar gyfer dau neu fwy o grwpiau
gwleidyddol a’i fod yn fwy na’r nifer a geir fel hyn ar
gyfer unrhyw grŵp gwleidyddol arall,
rhaid i’r Llywydd benderfynu i ba grŵp
gwleidyddol y mae’r lle hwnnw i’w ddyrannu.
17.9 Os yw’r lleoedd ar unrhyw bwyllgor i’w
dyrannu i grŵp gwleidyddol yn unol â Rheol Sefydlog 17.3
neu 17.7, mater i’r grŵp gwleidyddol hwnnw yw pennu
enwau’r Aelodau a ddyrennir o’r grŵp ac eithrio'r
cadeirydd.
17.10 Rhaid i unrhyw gynnig o dan Reol Sefydlog 17.3 neu
17.7 (cyn belled ag y bo’n rhesymol ymarferol o roi sylw i
gyfanswm y lleoedd ar bwyllgorau) sicrhau:
(i) bod pob Aelod nad
yw’n perthyn i grŵp gwleidyddol yn cael cynnig lle ar un
pwyllgor o leiaf; a
(ii) bod cyfanswm y lleoedd
ar bwyllgorau a ddyrennir i Aelodau sy’n perthyn i bob
grŵp gwleidyddol o leiaf yr un mor fawr â nifer yr
Aelodau sy’n perthyn i’r grŵp
gwleidyddol.
17.11 Mae swydd wag yn codi ar bwyllgor pan fydd Aelod, ac
eithrio'r cadeirydd:
(i) yn
ymddiswyddo o’r pwyllgor drwy hysbysu’r Pwyllgor
Busnes;
(ii) yn cael ei
ddiswyddo o’r pwyllgor drwy benderfyniad gan y
Cynulliad;
(iii) yn cael ei ethol yn
gadeirydd y pwyllgor hwnnw gan y Cynulliad;
(iv)
yn peidio â bod yn Aelod; neu
(v)
yn peidio â bod yn aelod o’r pwyllgor yn
unol â Rheol Sefydlog 17.12.
17.12 Mae Aelod yn peidio â bod yn aelod o bwyllgor
os yw’n ymuno â grŵp gwleidyddol neu’n
ymadael ag ef.
17.13 Pan fydd swydd wag yn codi ar bwyllgor,
mae’r Pwyllgor Busnes:
(x)
yn gorfod ystyried effaith y swydd wag honno ar
aelodaeth y pwyllgor hwnnw ac unrhyw bwyllgor arall;
(xi)
o roi sylw i’r ystyriaeth honno, yn gorfod
cyflwyno cynnig o dan Reol Sefydlog 17.3 i gynnig newid aelodaeth y
pwyllgor y cododd y swydd wag arno;
(xii)
o roi sylw i’r ystyriaeth honno, yn cael
cyflwyno hefyd un neu fwy o gynigion o dan Reol Sefydlog 17.3 i
gynnig newid aelodaeth unrhyw bwyllgor arall; a
(xiii) os yw o’r farn bod hynny’n briodol, yn
cael cyflawni unrhyw rai o'i swyddogaethau o dan Reol Sefydlog
17.2Q mewn perthynas ag effaith y swydd wag honno ar gydbwysedd
cadeiryddion y pwyllgorau o ran eu grwpiau gwleidyddol.
17.14 Os bydd grŵp gwleidyddol yn hysbysu’r
Pwyllgor Busnes ei fod yn dymuno newid ei gynrychiolaeth ar
bwyllgor, rhaid i’r Pwyllgor Busnes gyflwyno cynnig er mwyn
gweithredu hynny.
17.15 Os llenwi’r swydd wag ag Aelod o’r un
grŵp gwleidyddol yw unig effaith cynnig y cyfeirir ato yn
Rheol Sefydlog 17.13(ii) neu 17.14, nid yw Rheol Sefydlog 17.6(ii)
yn gymwys.
17.16 Rhaid i unrhyw gwestiwn sy’n codi o dan Reolau
Sefydlog 17.6 a 17.10 gael ei benderfynu gan y Llywydd.
Cadeiryddion
17.21 Rhaid i bob pwyllgor, yn ddarostyngedig i Reol
Sefydlog 17.22, gael ei gadeirio gan yr Aelod a benodwyd i’r
rôl honno yn unol â Rheolau Sefydlog 17.2E neu
17.2T.
Newidiadau canlyniadol
12.16 Mae’r categorïau o fusnes y
caniateir ymdrin â hwy mewn cyfarfod llawn heb hysbysiad, gyda chytundeb y
Llywydd,yn cynnwys:
(i) datganiadau
gan y Llywydd, gan aelod o’r llywodraeth neu gan y Comisiwn
am unrhyw fater sydd o fewn ei gyfrifoldebau;
(ii) cyflwyno Aelodau
newydd;
(iii)
teyrngedau coffa i gyn-Aelodau ac eraill;
(iv)
etholiadau, enwebiadau neu benodiadau gan y
Cynulliad, gan gynnwys cynigion o dan Reol Sefydlog
17.2A;
(xiv) datganiadau personol;
(xv)
unrhyw ddadl frys a gynigir gan Aelod o dan Reol
Sefydlog 12.69;
(xvi) cynigion gweithdrefnol o dan Reol Sefydlog
12.31;
(xvii)pwyntiau o drefn sy’n ymwneud â chynnal
busnes; a
(xviii)
unrhyw faterion eraill sy’n briodol ym marn y
Llywydd.